«ԱՐՔԱՅԻՑ ԱՐՔԱ» ԽԱՂԻ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ

Խաղի մասնակիցների վերջնական նպատակը

Խաղում հաղթող է ճանաչվում այն մասնակիցը, ում հաջողվում է դառնալ "Արքայից Արքա": Դրա համար յուրաքանչյուր մասնակից պետք է հավաքի "Արքայի քարտերի" ամբողջական հավաքածուն, որը ներառում է 6 տարբեր "Արքայի քարտ" և այդ քարտերը ապահով կերպով տեղադրի իր անառիկ "Ամրոցի" պատերի ներքո:

"Արքայի քարտերի" ամբողջական հավաքածուն հավաքելուց հետո պետք է զառի մեկ նետմամբ վերադառնալ «Սկիզբ» վանդակ: "Սկիզբ" վանդակի վրա հայտնվելուց հետո մասնակիցը պետք է զառով նետի 1 թիվը, որպեսզի նրա խաղաքարը հայտնվի խաղատախտակի կենտրոնում գտնվող "Գահի" վրա և նա, բազմելով այդ "Գահին", հռչակվի "Արքայից Արքա":

Խաղը սկսելուց առաջ

• Խաղի յուրաքանչյուր մասնակից պետք է ընտրի 1 խաղաքար և տեղադրի այն "Սկիզբ" վանդակի վրա:
  
• "Հարց քարտերը" պետք է խառնել և դնել խաղատախտակի վրա նշված հատուկ տեղում` հարցերը դեպի ներքև:
  
• "Արքայի քարտերը" պետք է խառնել և դնել խաղատախտակի վրա նշված հատուկ տեղում` երեսը դեպի ներքև:
  
• Խաղի յուրաքանչյուր մասնակից պետք է վերցնի "Ամրոց" քարտերից մեկը և դնի իր առջև:
  
• Խաղի յուրաքանչյուր մասնակից "Արքայի քարտերի" վերևից պետք է վերցնի 3 հատ "Արքայի քարտ" (խաղը սկսում է ամենակրտսեր մասնակիցը):
  

Խաղը

Խաղը սկսելու համար խաղի բոլոր մասնակիցներն իրենց խաղաքարերը պետք է տեղադրեն "Սկիզբ" վանդակի վրա: Խաղը պետք է սկսի ամենակրտսեր մասնակիցը:

Յուրաքանչյուր մասնակից, իր հերթի ժամանակ պետք է նետի զառը և իր խաղաքարը տեղաշարժի առաջ` ըստ զառի վրա նշված թվի: Կախված այն բանից, թե որ վանդակի վրա է դրվել մասնակցի խաղաքարը` նա պետք է պատասխանի հարցի կամ` կատարի վանդակի մեջ գրված հրահանգը:

Վանդակները

"Սկիզբ" վանդակ` Խաղը սկսելուց հետո, յուրաքանչյուր մասնակից իրավունք է ստանում վերցնելու 1 հատ "Արքայի քարտ", ամեն անգամ, երբ նա անցնում է "Սկիզբ" վանդակով:

"Հանգիստ" վանդակ` Սա հանգստատեղի է: Եթե մասնակցի խաղաքարը ընկել է այս վանդակի վրա, ապա նա չպետք է կատարի որևէ գործողություն: Նա պետք է վայելի իր հանգիստը և սպասի իր հաջորդ հերթին:

"Հարց քարտ" վանդակ` Եթե մասնակցի խաղաքարը ընկել է այս վանդակի վրա, ապա նրա ձախակողմյան մասնակիցը վերցնում է մեկ հատ "Հարց քարտ" ընտրում է քարտի վրա գրված երկու հարցերից մեկը, կարդում այդ հարցը և պատասխանի տարբերակները: Պատասխանը լսելուց հետո նա կարդում է ճիշտ պատասխանը (ճիշտ պատասխանը գրված է մուգ տառերով): Այս գործողության ավարտից հետո այդ "Հարց քարտը" դրվում է մնացած "Հարց քարտերի" տակ:

"Փոխանակություն" վանդակ` Եթե մասնակցի խաղաքարը ընկել է այս վանդակի վրա, ապա նա կարող է իր "Արքայի քարտերից" որևէ մեկը կամ մի քանիսը մեկ անգամ փոխանակել խաղի ցանկացած մասնակցի "Արքայի քարտերից" մեկի կամ մի քանիսի հետ: Եթե նա չի ցանկանում փոխանակում կատարել, ապա կարող է չանել այն: Իսկ ցանկության դեպքում` նա պետք է որոշի, թե քանի "Արքայի քարտ" է ցանկանում փոխանակել: Ընտրված մրցակիցը չի կարող հրաժարվել փոխանակումից, եթե ունի պահանջվող քանակի "Արքայի քարտեր": Փոխանակում անելու համար մասնակիցը պետք է`

• ընտրի այն մասնակցին, ում հետ ցանկանում է փոխանակել "Արքայի քարտերը",
  
• որոշի և հայտնի թե քանի քարտ է ցանկանում փոխանակել,
  
• կատարի փոխանակումը իր մրցակցի հետ:
  

  Փոխանակման ժամանակ տվյալ մասնակիցը պետք է իր մրցակցին տա նույն քանակի "Արքայի քարտեր": Չպետք է մոռանալ, որ կարևոր է այնպես խաղալ, որ մրցակիցները չկարողանան հավաքել 6 տարբեր "Արքայի քարտեր": Խաղի մասնակիցներից ոչ մեկը չպետք է ցույց տա մյուսներին, թե փոխանակման ժամանակ ի±նչ քարտ է տվել իր մրցակցին:
  

"Ճակատամարտ" վանդակ` Եթե մասնակցի խաղաքարը ընկել է այս վանդակի վրա, ապա նա կարող է իր "Արքայի քարտերը" ճակատամարտի հանել (հնարավոր է, որ նա նույն քարտից ունենա մի քանի հատ) այլ մասնակցի "Արքայի քարտերի" հետ` զառ նետելու միջոցով: Եթե մասնակիցը չի ցանկանում, նա կարող է չճակատամարտել: Իսկ եթե նա ցանկանում է ճակատամարտ վարել, ապա նա պետք է`

• ընտրի այն մրցակցին, որի հետ ցանկանում է ճակատամարտ վարել,
  
• որոշի, թե քանի քարտով է ուզում ճակատամարտ վարել: Նրա ընտրած մրցակիցը պետք է նույն քանակի քարտեր մտցնի ճակատամարտի դաշտ:
  
• Երկու մասնակիցներն էլ պետք է իրենց քարտերը դնեն խաղատախտակի վրա, որից հետ նրանք երկուսն էլ պետք է զառ նետեն:
  

  Զառով ավելի մեծ թիվ նետած մասնակիցը հաղթում է և վերցնում է ճակատամարտում ընդգրկված բոլոր "Արքայի քարտերը": Եթե երկուսն էլ նետում են նույն թիվը, ապա գործողությունը պետք է կրկնել այնքան անգամ, մինչև որ նրանցից մեկը նետի ավելի մեծ թիվ և հաղթի ճակատամարտը:
  

"Ամրոց" վանդակ` Եթե մասնակցի խաղաքարը ընկել է այս վանդակի վրա, ապա նա կարող է իր "Արքայի քարտերից" որևէ մեկը (երեսը ներքև շրջած) դնել իր առջև դրված "Ամրոցի" պատերի տակ, որտեղ այն կլինի ապահովության մեջ և ոչ ոք չի կարողանա այդ քարտը ներքաշել փոխանակության կամ ճակատամարտի մեջ:

"Նոր քայլ" վանդակ` Եթե մասնակցի խաղաքարը ընկել է այս վանդակի վրա, ապա նա ստանում է ևս մեկ անգամ զառ նետելու իրավունք:

"5 քայլ հետ" վանդակ` Եթե մասնակցի խաղաքարը ընկել է այս վանդակի վրա, ապա նա պետք է իր խաղաքարը տեղաշարժի 5 քայլ հետ գտնվող վանդակի վրա և կատարի դրա վրա նշված հրահանգը:

Քարտերը

"Արքայից Արքա" դառնալու համար խաղի յուրաքանչյուր մասնակից պետք է աշխատի առաջինը հավաքել "Արքայի քարտերի" ամբողջական հավաքածուն, որի համար նա պետք է ունենա 6 տարբեր "Արքայի քարտերի" մեկական օրինակ:

• "Արքայի քարտեր"` Այս քարտերը 6-ն են և տարբեր` իրենց հետևյալ բովանդակությամբ` Հազարապետություն, Սպարապետություն, Մարդպետություն, Մաղխազություն, Թագակապ ասպետություն, Սենեկապետություն:
  

Մասնակիցները խաղի ընթացքում կհավաքեն բազմաթիվ "Արքայի քարտեր", որոնք նրանք կարող են օգտագործել փոխանակելու համար կամ ճակատամարտելիս, բայց նրանք չպետք է մոռանան, որ հաղթելու համար պետք է հավաքել 6 տարբեր քարտերից կազմված "Արքայի քարտերի" ամբողջական հավաքածուն:

• "Հարց քարտեր"` Այս քարտերը օգտագործվում են, երբ մասնակցի խաղաքարն ընկնում է "Հարց քարտ" վանդակի վրա: Նրա ձախակողմյան մասնակիցը վերցնում է մեկ "Հարց քարտ" և, իր ընտրությամբ, տվյալ մասնակցի համար կարդում քարտի վրայի երկու հարցերից մեկը և պատասխանի տարբերակները: Եթե տվյալ մասնակիցը ճիշտ է պատասխանում հարցին, նա գնում է մեկ վանդակ առաջ, իսկ եթե ոչ` մնում է նույն վանդակի վրա մինչև իր հաջորդ հերթը: Հաջորդ հերթի ժամանակ ևս մասնակիցը պետք է զառ նետի և խաղը շարունակի` ըստ զառի նետած թվի:
  
• "Ամրոց" քարտ` Խաղի բոլոր մասնակիցները պետք է, մինչև խաղը սկսելը, նախապես վերցնեն և իրենց առջև դրված ունենան մեկ "Ամրոց" քարտ, որպեսզի կարողանան ապահովության մեջ պահել իրենց հավաքած "Արքայի քարտերը":

Հաղթող է ճանաչվում այն մասնակիցը, որն առաջինն է հավաքել 6 քարտերից կազմված "Արքայի քարտերի" ամբողջական հավաքածուն և ապահով կերպով տեղադրել է դրանք իր "Ամրոցի" պատերի ներքո, վերադարձել է "Սկիզբ" վանդակ, զառով նետել է 1 թիվը, տեղափոխվել է խաղատախտակի կենտրոն, բազմել է "Գահին" և հռչակվել` "Արքայից Արքա":

Նշում. Մասնակիցը պետք է զառի մեկ նետմամբ խաղաքարը ետ բերի "Սկիզբ" վանդակի վրա: Նա պետք է զառով նետի այն թիվը, որը նրան հարկավոր է "Սկիզբ" վանդակի վրա վերադառնալու համար: Օրինակ` եթե "Սկիզբ" վանդակի վրա հայտնվելու համար հարկավոր է ետ գնալ ընդամենը 2 վանդակ, իսկ մասնակիցը զառով նետել է 4 թիվը, ապա նա պետք է սպասի իր հաջորդ հերթին, որպեսզի նորից փորձի զառով նետել 2 թիվը և հայտնվի "Սկիզբ" վանդակի վրա, որից հետո նոր միայն զառով նետի 1 թիվը և բազմի "Գահին":

Խաղի կանոնների փոփոխման հնարավոր տարբերակներ

• 15 տարեկանից բարձր մասնակիցները "Արքայի քարտ" չեն ստանում "Սկիզբ"-ով անցնելիս:
  
• Եթե խաղի մասնակիցների մեջ կա պատմաբան, ապա նա պատասխանում է "Հարց քարտերում" նշված հարցերին ` առանց լսելու առաջարկվող տարբերակները:
  
• 11 տարեկանից ցածր երեխաները կարող են չպատասխանել "Հարց քարտերում" նշված հարցերին (ըստ ցանկության):
  

Սիրելի մասնակիցներ, հուսով ենք, որ դուք մեծ բավականություն կստանաք այս խաղից, ձեռք կբերեք նոր գիտելիքներ և կամրապնդեք ձեր ունեցած գիտելիքները հայոց արքաների մասին:

ՄԱՂԹՈՒՄ ԵՆՔ ՀԱՋՈՂՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՀԱՃԵԼԻ ԺԱՄԱՆՑ

ՀԳ: Խաղի հարցերը ձևակերպված են հանրակրթական դպրոցի 6-րդ և 7-րդ դասարանների Հայոց պատմության դասագրքերի հիման վրա:

Հեղինակներ` Գևորգ Անտոնյան, Կարեն Վարդազարյան, Շանթ Անանյան:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են